Trauma, wat is het?

Trauma is een woord dat we vaak horen, maar wat betekent het eigenlijk?

Deze blog zal je helpen begrijpen wat trauma is, hoe je het kunt herkennen, welke soorten trauma er zijn en hoe je het kunt behandelen. 

Wat is Trauma?

Trauma is hóe jij op een situatie reageert en niet de gebeurtenis zelf. Het is een reactie op een ontzettend stressvolle gebeurtenis. Het kan gebeuren wanneer iemand geweld, een ongeluk, of bijvoorbeeld emotionele mishandeling meemaakt. Door trauma kun je je angstig, verdrietig en hulpeloos voelen. 

Een bepaalde trigger, wat gewoon in je dagelijks leven voorkomt en niet eens heel duidelijk en groot hoeft te zijn, maakt al dat een stresshormoon vrij komt. Jouw brein is continu aan het scannen op veiligheid en gevaar, waarbij jouw brein veel dagelijkse situaties (zoals een vergadering, een feestje, met de trein gaan, etc.) al als ‘gevaar’ ziet.

Geschreven door

Hoe herken je symptomen van trauma?

Symptomen van trauma kunnen wisselen, hier zijn enkele veel voorkomende klachten:

• Angst: Je bent bang voor het gevaar wat er niet meer is
• Stress: Je hebt stress, je voelt je gejaagd.
• Hyperalert:Je staat continu ‘aan’, je bent alert voor het gevaar wat er meestal niet meer is
• Herbelevingen: Je kunt je de schokkende gebeurtenis levendig herinneren en het opnieuw beleven
• Vermijding: Je kunt situaties, plaatsen, mensen of voorwerpen vermijden die je herinneren aan het trauma
• Nachtmerries: Je kunt last hebben van enge dromen en slaapproblemen
• Veranderingen in stemming: Je kunt je meer somber voelen en prikkelbaar zijn
• Stemmingswisselingen zoals plotselinge woede of verdriet
• Snel schrikken of paniek voelen
• Slechte concentratie
• Vermoeidheid
• Negatieve gedachten

“Laat je verleden je toekomst niet bepalen.”

Welke soorten trauma zijn er?

Je hebt twee soorten trauma: een enkelvoudig trauma en trauma’s die meer structureel zijn:

Een enkelvoudig trauma is een (eenmalige) gebeurtenis die een soort shock teweeg brengt en die je niet meer vergeet. 

Bijvoorbeeld:

• Een dreigende gebeurtenis
• Overlijden van een dierbare
• Een ongeluk 
• Een medische procedure 
• Een natuurramp of een aanslag zoals op het World Trade Centre.

Trauma’s die meer structureel aanwezig zijn (ook wel meervoudig of complex trauma) is een onveilige situatie die een langere periode aanhoudt of als je meerdere keren achter elkaar een vervelende gebeurtenis meemaakt met hetzelfde thema.

Bijvoorbeeld:

• Verwaarlozing 
• Misbruik 
• Mishandeling
• Herhaalde tegenslagen (veel dingen die je meemaakt)
• Weinig emotionele ondersteuning (vanuit belangrijke anderen)
• Pesten

Als we het hebben over trauma, denk je vaak gelijk aan grote heftige gebeurtenissen. 

Ook dagelijks maken we allemaal kleine mini trauma’s mee. 

Bijvoorbeeld als je weinig emotionele ondersteuning krijgt:

Dat je je niet begrepen voelt door je partner, dat je kind je niet begrijpt, mensen om je heen die niet begrijpen waar jij mee worstelt, iemand die over je emotie heen gaat. Dit zijn allemaal mini trauma’s die niet in één keer een heel groot trauma zijn, maar wel met elkaar in je onderbewustzijn gaan zitten. 

Net als wanneer je ergens chronische stress over hebt, bijvoorbeeld als je continue je grenzen overgaat, als je merkt dat je to do lijstje niet af is, dat er iets gebeurt thuis of op je werk. Dan heb je het ook over trauma’s die meer structureel zijn (ofwel onveilige situaties voor je brein).

De invloed van trauma

Wanneer je brein gevaar ontdekt wordt je reptielenbrein geactiveerd. Het denkende deel van je brein wordt afgesloten en je komt in je overlevingsreactie: de ‘vechten of vluchten’-modus. 

• Je kunt niet rustig nadenken.
• Je hebt geen overzicht over de situatie 
• Je hebt geen overzicht over je emotie 
• En je hebt geen bewuste aansturing van gedrag en je reactie 

Dit is goed als er ook daadwerkelijk gevaar is om je te beschermen of als je moet presteren.

Maar het kan er ook voor zorgen dat je onnodig angst en stress hebt in alledaagse situaties. ⁠

Niet alleen bij fysiek gevaar, maar ook bij mentale spanning ( zoals piekeren of je zorgen maken) wordt je autonome zenuwstelsel onder druk gezet. Hierdoor sta je als het ware op het gaspedaal. Wanneer je veel piekert of regelmatig stress hebt, trap je dit ‘gaspedaal’ continu in. 

Dit zorgt ervoor dat je emmertje langzamerhand steeds meer aan het vullen is. Dit kun je merken doordat je last krijgt van meer (lichamelijke) spanningsklachten en een toename van stress. 

Hoe kun je trauma behandelen?

Het is belangrijk om te leren hoe jij je overlevingsreacties kunt begrijpen en hier meer grip op krijgt, zodat je je kunt richten op wat belangrijk is in je leven en niet onnodig afgeleid wordt door angst en stress. 

In de basis is goede zelfzorg altijd belangrijk. Je kunt hier veel informatie over vinden: neem voldoende rust, beweeg regelmatig en eet gezonde voeding. 

Doe dingen waar jij blij van wordt en waar jij behoefte aan hebt. 

Ook steun van vrienden en familie kan heel helpend zijn; praat met mensen om je heen over wat je doormaakt, zodat ze je kunnen ondersteunen. Je hoeft het niet alleen te doen.

Professionele hulp: Een trauma heeft vaak angst, stress en andere klachten als gevolg die niet prettig zijn en je leven behoorlijk kunnen beïnvloeden. Je wil het liefst dat die klachten zo snel mogelijk weggaan en hiermee ontwikkel je manieren die je uiteindelijk niet helpen. 

De klachten komen terug en vaak worden ze ook erger.

Binnen de programma’s van Bureau Breinfijn (No Stress en Breinfijn) hebben we veel deelnemers die te maken hebben met trauma in hun leven en de gevolgen daarvan.

Weet dat aan alles waar je last van hebt, ook al is het heel groots, je er altijd aan kan werken. Het is niet dat je iets hebt en dat je er niets meer kan, nee je kunt altijd stappen maken. Het is vooral belangrijk te weten dat je niet gelijk naar het eindresultaat kunt gaan, maar het proces stap voor stap aangaat.

Wil jij aan jezelf werken en wil je er ondersteuning bij? Wil jij ook je klachten door trauma en de lading ervan verminderen? Doe de quiz van Bureau Breinfijn en kijk wat het beste bij je past. 

NB: Soms kunnen je klachten een behoorlijke impact hebben op je leven. Mocht je niet meer mee kunnen doen in de maatschappij; bijvoorbeeld dat je niet meer kunt werken en aan huis gekluisterd bent. Of je zit hele dagen in overspoeling van angsten en kunt zo bijvoorbeeld ook niet meer naar de supermarkt. Dan is ons online aanbod niet voldoende en adviseren we je om 1 op 1 behandeling aan te vragen via de huisarts.